برنامه ریزی مالی
از مهم‌ترین اهداف هر کسی در زندگی کسب درآمد،حفظ و افزایش آن است. بدون شک کسی را نمی‌توان یافت که به دنبال افزایش ثروت و ارتقای وضعیت مالی خود نباشد. بنابراین افراد در تلاشند تا بتوانند پولی را که به سختی به دست می‌آورند حفظ کنند و به حداکثر رضایت از موقعیت مالی خود برسند. با این حال تنها به دست آوردن درآمد کافی نیست. یکی از اصلی‌ترین قدم‌هایی که همواره باید در نظر داشت، برنامه‌ریزی مالی است. برنامه‌ریزی مالی فرآیندی است که به افراد کمک می‌کند تا بتوانند با دید واضح‌تری وضعیت مالی خود را ببیند و انتخاب‌های درست و مناسبی براساس شرایط خاص برای سرمایه‌گذاری‌های خود داشته باشند.
برنامه‌ریزی مالی شامل طراحی و ایجاد اهداف، سیاست‌ها، رویه‌ها و تأمین منابع مرتبط با فعالیت‌های مالی است. فرآیند برنامه‌ریزی مالی چارچوب خاصی ندارد و طبق اصول شخصی هر کسی می‌تواند متفاوت باشد. اما افراد می‌توانند براساس یک رویه کلی و شرایط خود اقدام به طراحی برنامه‌ریزی مالی کنند. یک برنامه‌ریزی مالی خوب می‌تواند در موقعیت‌های خاص به فرد هشدار دهد تا رویه پیش‌رو را تغییر داده و بهترین تصمیم را در زمان‌های حساس بگیرد و پیش‌بینی درستی از آینده خود داشته باشد.
می‌توان گفت که اگر شما برنامه‌ای برای موفقیت نداشته باشید، برای شکست برنامه‌ریزی کرده‌اید.
فرآیند برنامه‌ریزی مالی
برای طراحی و ایجاد یک برنامه‌ریزی مالی مناسب نیاز است تا مراحل آن به درستی طی شود. به این منظور در ادامه ۶ قدم اصلی مورد نیاز برنامه‌ریزی مالی شرح داده شده است.
۱- مشخص کردن وضعیت مالی در حال حاضر
برای رسیدن به یک برنامه‌ریزی مؤثر، باید ابتدا از وضعیت حال به خوبی اطلاع داشت. اولین قدم برای این هدف، تعیین موقعیت مالی فعلی است. افراد باید میزان دقیق درآمدها، دارایی‌ها، هزینه‌ها و بدهی‌های خود را مشخص کنند. این مرحله مسیر رسیدن به مدیریت بهینه سرمایه و رسیدن به اهداف مالی را هموار می‌کند. محاسبه ارزش خالص فعلی پول در واقع به اشخاص کمک می‌کند تا ظرفیت رسیدن به اهدافی همچون کسب دارایی مانند خرید خانه، تأمین هزینه‌های پیش‌بینی نشده مانند از دست دادن شغل و سرمایه‌گذاری‌های کوتاه یا بلندمدت را در نظر بگیرند. ارزش خالص پول همان دارایی‌های کل منهای بدهی‌ها است.
۲- تعیین اهداف مالی
کسب سرمایه و ثروتمند شدن یک شبه رخ نمی‌دهد. ثروتمندترین افراد دنیا نیز همواره در حال بررسی و برنامه‌ریزی وضعیت و اهداف خود هستند. اهداف مالی تعیین شده باید هوشمندانه و دارای مشخصات ویژه‌ای باشند از جمله این‌که واضح و دقیق باشند، قابل اندازه گیری باشند، قابلیت عملیاتی شدن داشته و براساس واقعیت و زمان باشند. اهداف مالی می‌تواند از کسب دارایی، پس‌انداز برای مواقع ضروری و امنیت مالی آینده باشد. در نظر گرفتن اولویت‌های مالی براساس شرایط اقتصادی و اجتماعی بسیار اهمیت دارد. این مرحله در واقع به افراد کمک می‌کند تا بتوانند بین نیازها و خواسته‌های خود تمایز قائل شوند. سکونت و داشتن سرپناه یک نیاز و خرید یک برند جدید ماشین را می‌توان به عنوان یک خواسته در نظر گرفت. بنابراین مشخص کردن دقیق این اهداف همراه با نیازمندی‌های هر کدام و زمان مورد نظر برای رسیدن به این نیازها و خواسته‌ها ضروری است.
۳- تعیین مسیر گزینه‌های عملکردی منتخب
یک هدف مالی بدون برنامه عملی واقعی تنها یک آرزو است. بعد از ارزیابی وضعیت فعلی و تعیین اهداف مالی، نیاز است تا فعالیت‌های اصلی لازم برای دست‌یابی به اهداف مشخص و فهرست شود. چند مورد از این اهداف و فعالیت‌ها برای نمونه آورده شده است:
- افزایش میزان پس‌انداز ماهانه به میزان ۳۰ درصد درآمد
- انتقال پس‌اندازهای نقدی و بانکی به اوراق بدهی و صندوق های سرمایه گذاری، سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه یا استفاده از خدمات سبدگردانی جهت دست‌یابی به بازده‌های بیشتر
- ایجاد منابع درآمدی بیشتر
- و حتی سرمایه‌گذاری بر آموزش و تحصیلاتی که به افزایش درآمد در آینده کمک خواهند کرد.
۴- ارزیابی گزینه‌های منتخب
یکی دیگر از مراحل مهم فرآیند برنامه‌ریزی مالی ارزیابی شرایط و اهداف است. افراد ابتدا باید مسیرهای ممکن و فعالیت‌های خود را بررسی کنند. فرآیند ارزیابی نیز باید براساس شرایط زندگی شخصی و خانوادگی، اقتصادی و اجتماعی باشد. نمونه‌های زیر را می‌توان در حین ارزیابی اهداف و گزینه‌های مالی تعیین شده مدنظر قرار داد.
- برای مثال برای پس‌انداز ۳۰ درصدی درآمد در ماه باید بتوان مخارج را بیشتر مدیریت کرد و شاید نیاز باشد تا آن‌ها را کاهش داد. این موضوع شاید در مواقعی که افراد در شرایط تورمی باشند، چالش برانگیز شود.
- یا برای ایجاد منابع درآمدی جدید مانند درنظر گرفتن شغل‌های پاره وقت، مستلزم صرف زمان کمتر برای اوقات فراغت و زمان بیشتر برای کار کردن داشته باشد. در این مورد نیز ممکن است افراد با خانواده، همسر یا فرزندان خود دچار مشکل شوند.
- در نظر گرفتن گزینه‌های سرمایه‌گذاری با ریسک و بدون تضمین برای کسب بازده و درآمد بیشتر، ممکن است خطر از دست دادن سرمایه را به همراه داشته باشد. در کل بازده بیشتر ریسک بیشتری نیز دارد.
- نقدینگی دارایی‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها نیز ممکن است چالش دیگری برای سرمایه‌گذاران باشد.
۵- ایجاد و اجرای برنامه‌های مالی عملیاتی
این قدم شامل انتخاب و توسعه بهترین برنامه عملیاتی در مسیر رسیدن به اهداف است. برای مثال اجرای تصمیم‌های افزایش درآمد و پس‌انداز یا کاهش مخارج. در این مرحله ممکن است افراد نیاز داشته باشند تا از دیگران برای اجرای برنامه عملیاتی خود کمک بگیرند. برای مثال اگر بخواهند در صندوق های سرمایه‌گذاری مشترک مختلف سرمایه‌گذاری یا از خدمات سبدگردانی استفاده کنند، باید به شرکت‌های کارگزاری یا سبدگردانی مراجعه نمایند.
۶- مرور و بررسی برنامه‌های عملیاتی
مانند هر فرآیند برنامه‌ریزی دیگری، برنامه‌ریزی مالی نیز باید پویا باشد. به بیان دیگر افراد نباید بر تصمیمات خود تعصب داشته باشند و آن‌ها را ثابت در نظر بگیرند. برای رسیدن به این منظور باید همواره برنامه‌های عملیاتی را از طریق بررسی نتایج و محاسبه ارزش خالص دوره‌ای بررسی کرد. از آن جایی که شرایط اقتصادی، اجتماعی و شخصی ممکن است تغییر کند نیاز است تا اهداف و فعالیت‌ها نیز به تبع آن‌ها تعدیل شود.
موفقیت دست‌یابی به اهداف به اجرای درست برنامه‌ریزی مالی بستگی دارد. برنامه‌ریزی مالی را می‌توان یک فرآیند بلندمدت و شاید مادام‌العمر در نظر گرفت. افراد باید اهداف و مسیرهای رسیدن به این اهداف را به طور واضح تعیین کنند و پیشینه‌ای مناسب از نقاط عملیاتی و ارزش خالص مالی خود را داشته باشند و در حالی که به سمت اهداف خود حرکت می‌کنند، ریسک و بازده محصولات مختلف و منعطف بودن اهداف را نیز در نظر بگیرند.
[views id=”8274″]
