DEX
صرافی‌های غیرمتمرکز متن باز، پلتفرم‌هایی هستند که امکان مبادله ارزهای دیجیتال را بدون نیاز به واسطه فراهم می‌کنند؛ متن باز بودن این صرافی‌ها امنیت و حریم خصوصی و مقاومت در برابر سانسور را برای آنها به ارمغان می‌آورد.
صرافی‌های غیرمتمرکز متن باز یا ODEX (مخفف Open Source Decentralized Exchange) نوعی از صرافی‌های غیرمتمرکز هستند که کد منبع آن به صورت عمومی در دسترس است و هر فردی می‌تواند آن را بررسی کرده، تغییر داده یا بهبود بخشد. این صرافی‌ها تمام مزایای صرافی‌های غیرمتمرکز مانند امنیت بالا، حفظ حریم خصوصی و کاهش هزینه‌های معاملات را ارائه می‌دهند؛ اما سوالی که مطرح میشود این است که متن باز بودن کد منبع صرافی‌های غیرمتمرکز، چه آورده‌ای می‌تواند برای این صرافی‌ها داشته باشد؟
ارزهای دیجیتال یا کریپتوکارنسی‌ها، نوعی از پول الکترونیک هستند که بر اساس رمزنگاری و شبکه‌های همتا به همتا (P2P) کار می‌کنند؛ این ارزها مستقل از دخالت دولت‌ها و بانک‌های مرکزی هستند و برای کاربران خود امکان انجام معاملات سریع، امن و شفاف را فراهم می‌کنند. با گسترش و توسعه رمزارزها، نیاز به صرافی‌هایی برای تبادل آنها با یکدیگر یا با ارزهای سنتی پدید آمد؛ صرافی‌های ارز دیجیتال، پلتفرم‌های آنلاین یا آفلاینی هستند که تریدرها می‌توانند در آنها ارز دیجیتال دلخواه خود را خریداری کرده یا به فروش برسانند.
صرافی‌های ارز دیجیتال به دو دسته صرافی‌های متمرکز و صرافی‌های غیرمتمرکز تقسیم می‌شوند؛ صرافی‌های متمرکز یا CEX (مخفف Centralized Exchange)، شباهت زیادی به بانک‌ها و سایر سرویس‌دهندگان مالی دارند. در این صرافی‌ها، کاربران باید حساب کاربری باز کرده و اطلاعات شخصی خود را ثبت کنند. همچنین، صرافی مسئول نگهداری و مدیریت کلید‌های خصوصی کاربران است. صرافی‌های متمرکز معمولاً کاربرد ساده و راحتی دارند، اما با چالش‌هایی مانند نقض حریم خصوصی، تحت تاثیر قوانین و مقررات دولتی قرار گرفتن، افزایش هزینه‌های معاملات و خطر توقف یا تعطیل شدن رو‌به‌رو هستند.
در مقابل صرافی‌های متمرکز، صرافی‌های غیرمتمرکز قرار دارند که در این مقاله از بیت پین قصد داریم، ضمن معرفی مختصری از این نوع صرافی‌های ارز دیجیتال، تعریفی برای متن باز بودن یا اپن سورس (Open Source) بودن ارائه داده و اهمیت و مزایای آن را برای صرافی‌های غیرمتمرکز بررسی کنیم.
DEX
صرافی غیرمتمرکز (DEX) چیست؟
صرافی‌های غیرمتمرکز یا DEXها (مخفف Decentralized Exchange)، نوعی از برنامه‌های هوشمند هستند که اجازه می‌دهند کاربران بدون نیاز به واسطه‌ای مانند صرافی‌های متمرکز یا CEXها، ارزهای دیجیتال را با یکدیگر مبادله کنند . این صرافی‌ها از طریق شبکه‌های همتا به همتا (P2P) کار می‌کنند و تمام تراکنش‌های انجام شده در پلتفرم آنها روی بلاک چین ثبت میشود. بنابراین، کاربران می‌توانند به صورت مستقیم و بدون دخالت شخص سوم، دارایی‌های خود را مدیریت کنند.
صرافی‌های غیرمتمرکز با وجود مزایایی مانند نیاز نداشتن به اعتماد به شخص ثالث، کاهش هزینه‌های معاملات و شفافیت، با برخی از چالش‌ها مانند پیچیدگی و دشواری استفاده، کمبود نقدینگی، پشتیبانی نکردن از تمام ارزهای دیجیتال و محدودیت در تطبیق با تغییرات بازار دست و پنجه نرم می‌کنند.
| ویژگی | صرافی متمرکز | صرافی غیرمتمرکز |
| امنیت | دارایی‌های کاربران در اختیار صرافی قرار داشته و احتمال هک شدن یا به سرقت رفتن دارایی‌ها، وجود دارد. | دارایی‌های کاربران در کیف پول‌های شخصی آنها ذخیره میشود و در اختیار صرافی قرار ندارد. |
| حریم خصوصی | ممکن است اطلاعات کاربران برای انجام معاملات ثبت شود. | کاربران می‌توانند با استفاده از کیف پول‌های ناشناس، معاملات خود را انجام دهند. |
| سانسور | ممکن است معاملات کاربران به دلایل مختلف سانسور شود. | کاربران می‌توانند هر ارز دیجیتالی را که بخواهند، معامله کنند. |
| کارمزد | کارمزد معاملات معمولاً بالاتر است. | کارمزد معاملات معمولاً پایین‌تر است. |
| نقدینگی | نقدینگی معمولاً بالاتر است. | نقدینگی ممکن است پایین‌تر باشد. |
| کاربری | کاربری آسان‌تر است. | کاربری ممکن است دشوارتر باشد. |
در مجموع، صرافی‌های غیرمتمرکز از نظر امنیت، حریم خصوصی و مقابله با سانسور مزایای بیشتری نسبت به صرافی‌های متمرکز دارند، اما، صرافی‌های متمرکز از نظر کارمزد، نقدینگی و کاربری مزایای بیشتری ارائه می‌دهند.
متن باز بودن در دنیای ارزهای دیجیتال به چه معنا است؟
متن باز بودن یا اپن سورس (Open Source) بودن در دنیای ارزهای دیجیتال، به این معنا است که کدهای پروژه‌های مربوط به ارزهای دیجیتال و بلاک چین به صورت عمومی منتشر می‌شوند و هر فردی می‌تواند آنها را مشاهده و بررسی کرده، تغییر دهد یا استفاده کند. چنین رویکردی، شفافیت، تمرکززدایی و نوآوری را در صنعت ارزهای دیجیتال تقویت می‌کند و خدمات بهتر و امن‌تر را به کاربران ارائه می‌دهد. برخی از مزایای متن باز بودن در دنیای ارزهای دیجیتال عبارت‌اند از:
- افزایش اعتماد کاربران به پروژه‌ها؛ چرا که می‌توانند خودشان کد را ببینند و اطمینان حاصل کنند که هیچ فاکتور پنهانی یا خطرناکی وجود ندارد.
- تسهیل همکاری و همفکری بین توسعه‌دهندگان؛ توسعه‌دهندگان می‌توانند به راحتی کد را بازبینی کرده، تغییر داده یا بهبود بخشیده و نظرات خود را با یکدیگر در میان بگذارند.
- تشویق نوآوری و خلاقیت؛ توسعه‌دهندگان می‌توانند از کدهای موجود الهام گرفته و از آنها را برای پروژه‌های جدید خود استفاده کنند.
- حفظ سلامت و پایداری شبکه؛ مشکلات یا باگ‌های احتمالی شبکه، سریع‌تر شناسایی و رفع می‌شوند.
چرا صرافی‌های غیرمتمرکز متن باز موفق‌تر هستند؟
در مورد صرافی‌های غیرمتمرکز ارز دیجیتال، متن باز بودن به این معنا است که کد منبع پروتکل یا قراردادهای هوشمند آنها به صورت عمومی در دسترس باشد. به این معنی که اگر صرافی غیرمتمرکزی متن باز باشد، کاربرانش می‌توانند عملکرد صرافی را بررسی کرده و اطمینان حاصل کنند که صرافی به درستی کار می‌کند و هیچ کد مخربی در آن وجود ندارد. علاوه‌بر‌این، متن باز بودن برای توسعه‌دهندگان هم امکان بهبود صرافی و اضافه کردن ویژگی‌ها و قابلیت‌های جدید را فراهم می‌کند.
متن باز بودن از آن جهت برای صرافی‌های غیرمتمرکز اهمیت دارد که شفافیت، اعتماد و همکاری را در صنعت ارزهای دیجیتال افزایش داده و باعث میشود تا صرافی‌ها از نظر امنیت، کارایی و کاربرپسندی بهتر شوند و خطاها یا باگ‌های احتمالی آنها سریع‌تر شناسایی و رفع شوند.
علاوه‌بر‌این، متن باز بودن، با فراهم کردن امکان استفاده از کدهای موجود برای پروژه‌های جدید، فضای رقابتی سالم و نوآورانه‌ای را در بین پروژه‌های مختلف ایجاد می‌کند و به طور کلی می‌توان گفت که متن باز بودن یک صرافی غیرمتمرکز نشان‌دهنده‌ی این موضوع است که آن صرافی تا چه اندازه به جامعه‌ی کاربران خود احترام گذاشته و آنها را در فرآیند توسعه و بهبود دخیل می‌کند.
یکی از مشهورترین صرافی‌های غیرمتمرکز متن باز، یونی سواپ (Uniswap) است که در سال ۲۰۱۸ راه‌اندازی شد و بر پایه شبکه اتریوم و قراردادهای هوشمند عمل می‌کند. این صرافی، الگوریتمی رسمی برای جذب نقدینگی دارد و به عنوان رابط متن باز مناسبی برای تبادل ارزهای دیجیتال شناخته میشود. Uniswap این امکان را برای کاربران خود فراهم می‌کند تا توکن‌هایشان را به صورت آسان و ساده در بورس عرضه کنند.
| مزایای صرافی‌های غیرمتمرکز متن باز | معایب صرافی‌های غیرمتمرکز متن باز |
| افزایش امنیت کد منبع صرافی می‌تواند توسط کارشناسان امنیتی بررسی شود و هرگونه آسیب‌پذیری احتمالی شناسایی شود. |
افزایش پیچیدگی کد منبع صرافی ممکن است پیچیده و دشوار برای درک باشد. |
| افزایش شفافیت کاربران می‌توانند عملکرد صرافی را بررسی کنند و اطمینان حاصل کنند که صرافی به درستی کار می‌کند. |
افزایش خطرات امنیتی اگر کد منبع صرافی به درستی بررسی نشود، ممکن است خطرات امنیتی در آن وجود داشته باشد. |
| بهبود قابلیت همکاری توسعه‌دهندگان می‌توانند با یکدیگر همکاری کنند تا صرافی را بهبود ببخشند و ویژگی‌های جدیدی به آن اضافه کنند. |
|
| افزایش اعتماد متن باز بودن به افزایش اعتماد کاربران به صرافی کمک می‌کند. |
افزایش هزینه‌ها توسعه و نگهداری صرافی‌های متن باز ممکن است هزینه‌بر باشد. |
در مجموع، متن باز بودن مزایای بیشتری نسبت به معایب متن باز بودن دارد و به افزایش امنیت، شفافیت و اعتماد به صرافی‌های غیرمتمرکز کمک می‌کند.
گفتار پایانی
با توجه به مطالبی که در این مقاله بیان شد، می‌توان نتیجه گرفت که متن باز بودن برای صرافی‌های غیرمتمرکز یکی از عوامل مهم و تعیین‌کننده‌ی موفقیت و پایداری آنها است. متن باز بودن نشان‌دهنده‌ی این است که صرافی‌ها به جامعه‌ی کاربران خود اعتماد دارند و آنها را در فرآیند توسعه و بهبود دخیل می‌کنند. این روش شفافیت، امنیت، کارایی و کاربرپسندی را در صرافی‌ها افزایش می‌دهد و فضای رقابتی سالم و نوآورانه را در بین پروژه‌های مختلف ایجاد می‌کند.
متن باز بودن همچنین باعث میشود که صرافی‌ها بتوانند از کدهای موجود الهام بگیرند یا آنها را برای پروژه‌های جدید خود استفاده کنند. در نهایت، متن باز بودن یک صرافی غیرمتمرکز نشان‌دهنده‌ی این است که آن صرافی به آینده‌ی صنعت ارزهای دیجیتال و بلاکچین اهمیت می‌دهد و قصد دارد با همکاری و همفکری با جامعه، به سوی نوآوری و خلاقیت حرکت کند.
ک صرافی غیرمتمرکز به عنوان یک بورس مبادلات دیجیتال که بر پایه فناوری بلاکچین عمل می‌کند، از سرور‌های متمرکز و سیستم‌های ارتباطی استفاده نکرده و به جای آن از قراردادهای هوشمند و پروتکل‌های بلاکچین برای اجرای معاملات و نگهداری دارایی‌های دیجیتال استفاده می‌کند. یک صرافی غیرمتمرکز DEX (Decentralized Exchange) امکان مبادله مستقیم بین کاربران بدون نیاز به واسطه‌ای سنتی مانند بورس‌های مرکزی یا بانک‌ها را فراهم می‌کند.
توسعه یک صرافی غیرمتمرکز DEX به وسیله‌ی جامعه بلاکچین و توسعه‌دهندگان معمولاً از طریق انعقاد کنترل‌ها به صورت مشترک به همکاری می‌پردازند. این به کاربران اجازه می‌دهد تا کنترل کلیدی روی دارایی‌ها و اطلاعات خودشان را داشته باشند و به صورت انحصاری بر روی آنها سلطه داشته باشند، بدون این که به موافقت یک شخص یا موسسه وابسته باشند.
یکی از مزایای اصلی صرافی‌های غیرمتمرکز DEX، افزایش امنیت است. زیرا در این نوع از صرافی‌ها، کاربران معاملات خود را مستقیماً انجام می‌دهند و دارایی‌های خود را در کنترل خود دارند. این به معنای این است که خطر دسترسی ناخواسته یا هک شدن اطلاعات و دارایی‌های کاربران توسط سیستم‌های مرکزی کاهش می‌یابد.
در غیرمتمرکز DEXها، تصمیم‌گیری‌ها به صورت دموکراتیک و شفاف انجام میشود، و تغییرات و بهبودها بعد از بهبود مورد مطالعه و تصویب توسط جامعه اعمال میشود. این به کاربران اعتماد و شفافیت بیشتری در اعمال و تصمیماتی که تاثیر بر تجربه معاملاتی آنها دارد، می‌دهد.
در پایان، صرافی‌های غیرمتمرکز DEX نقش مهمی در توسعه اکوسیستم بلاکچین و ارزهای دیجیتال دارند، زیرا به کاربران این امکان را می‌دهند که به صورت مستقیم و بدون واسطه معاملات خود را انجام دهند و در کنترل دارایی‌های خود باشند. این مسئله نشان‌دهنده‌ی اهمیت رو به افزایش بلاکچین و ارزهای دیجیتال در جهان مدرن می‌باشد.
